Thời gian gần đây trong cộng đồng xuất hiện nhiều ca mắc và thậm chí là tử vong ở trẻ nhỏ do virus Adeno gây ra làm hoang mang cho mọi người. Vậy virus Adeno là gì? Nó nguy hiểm như nào và làm thế nào để phòng tránh chúng? Hôm nay BHYT sẽ cập nhật những thông tin mới nhất về Virus Adeno để bạn và gia đình có những biện pháp phòng tránh kịp thời. 

1. Virus Adeno là gì?

Virus Adeno được phát hiện lần đầu vào năm 1953 từ mạch hạch hạnh nhân trong cơ thể con người. Virus này thuộc họ Adenoviridae và được phân thành 2 nhóm chính: nhóm gây bệnh ở chim (Avi Adenovirus) và nhóm gây bệnh ở động vật có vú (Mastadenovirus).

Ở người, hơn 50 loại huyết thanh adenovirus khác nhau đã được tìm thấy gây ra một loạt các bệnh tật, nhiễm trùng đường hô hấp nhẹ ở trẻ nhỏ (được gọi là cảm lạnh thông thường) bệnh đa cơ quan đe dọa tính mạng ở những người có hệ miễn dịch suy yếu.

Virus Adeno

Virus Adeno thường lây truyền qua đường giọt bắn khi nói chuyện hoặc tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh. Ngoài ra, virus Adeno cũng có thể gây bệnh gián tiếp khi người bệnh ho, virus bám vào bàn tay hoặc bám vào các bề mặt phẳng, người khác chạm vào sẽ có nguy cơ bị nhiễm bệnh.

2. Diễn biến mới nhất về virus Adeno ở Việt Nam

Từ đầu năm 2022 đến giữa tháng 9/2022 đã phát hiện 412 trường hợp mắc bệnh do virus Adeno, trong đó 76% (324 trường hợp) có chỉ định nhập viện, số mắc có xu hướng tăng từ tháng 8 năm 2022 đến nay. 

Theo Bệnh viện Nhi Trung ương, từ tháng 8/2022 đến nay, số ca bệnh virus Adeno dương tính phát hiện tại đây tăng cao. Tổng số ca nhiễm virus Adeno ghi nhận trong toàn bệnh viện từ đầu năm 2022 là 1.406 ca bệnh, số ca bệnh nội trú 811 (chiếm gần 58%) với 7 ca tử vong. Chỉ tính riêng từ tháng 8- 21/9/2022, tổng số ca bệnh virus Adeno phát hiện là 1.316 trường hợp với 738 bệnh nhân nội trú. Tỷ lệ chung trẻ mắc virus Adeno nhập viện chiếm khoảng 4% so với tổng số người bệnh điều trị nội trú.

3. Virus Adeno gây bệnh gì?

   Adenovirus chia làm 7 nhóm từ A-G, trong đó có hơn 50 tuýp gây bệnh ở người và có thể gây bệnh ở nhiều cơ quan trong cơ thể.

   Adenovirus cùng các virus khác như virus hợp bào, cúm là các virus lưu hành quanh năm, tùy theo điều kiện mà lây bệnh cho người ít hay nhiều.

Virus Adeno có khả năng gây bệnh ở nhiều bộ phận trong cơ thể con người như đường hô hấp, tiêu hóa, mắt… Sau khi gây bệnh, virus có thể tồn tại nhiều năm tại hạch hạnh nhân. Dưới đây là các bệnh lý phổ biến do virus Adeno gây ra:

3.1. Viêm đường hô hấp

• Viêm họng cấp: Bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với những triệu chứng như sốt, đau đầu, sưng họng, ho, chảy nước mũi. Tình trạng này thường kéo dài khoảng 7 – 14 ngày, có thể lây lan nhanh, trở thành dịch. Triệu chứng bệnh thường khó phân biệt với những trường hợp nhiễm virus khác.

• Viêm họng kết mạc: Bệnh có triệu chứng giống với viêm họng cấp nhưng kèm thêm viêm kết mạc thành dịch ở người trẻ tuổi và trẻ em (kết mạc mắt đỏ, thường không đau, có chảy dịch trong). Bệnh lây lan nhanh tạo thành dịch, đặc biệt thường xuất hiện vào mùa hè. Người bệnh có thể bị lây qua đường hô hấp hoặc khi tiếp xúc trực tiếp với nguồn bệnh.

• Viêm cấp tính đường hô hấp: Biểu hiện của bệnh là triệu chứng viêm họng, hạch cổ sưng đau, ho, sốt có thể trên 39°C. Bệnh diễn biến cấp tính, thường khỏi nhanh sau 3 – 4 ngày. Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh là trẻ nhỏ và người lớn.

• Viêm phổi: Triệu chứng bệnh thường xuất hiện đột ngột, sốt cao trên 39°C, ho, chảy nước mũi, có những dấu hiệu tổn thương ở phổi. Các tổn thương này có khả năng lan rộng và để lại di chứng, thậm chí gây tử vong.

3.2. Viêm kết mạc mắt

Viêm kết mạc mắt (bệnh đau mắt đỏ) thường tạo thành dịch vào mùa hè. Nguyên nhân chủ yếu hình thành bệnh là do lây qua nước ở hồ bơi. Biểu hiện của bệnh là kết mạc mắt đỏ (một hoặc cả hai bên), có chảy dịch trong, dễ bị bội nhiễm vi khuẩn nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời.

3.3. Bệnh viêm dạ dày – ruột

Người bệnh có biểu hiện đi ngoài nhiều nước. Tình trạng này kéo dài khoảng 7 ngày kèm theo sốt, buồn nôn, nôn và những dấu hiệu viêm đường hô hấp, viêm kết mạc. Virus gây bệnh ở đường tiêu hóa được đào thải trong phân và là nguồn lây chủ yếu trong cộng đồng.

3.4. Bệnh viêm bàng quang

Virus Adeno còn là nguyên nhân gây ra viêm bàng quang ở trẻ em, đặc biệt là bé trai. Virus có thể nằm trong nước tiểu của người bệnh. Ở niệu đạo và tử cung cũng có thể xuất hiện virus. Vì thế, đây được coi là bệnh lây qua đường tình dục.

3.5. Một số bệnh lý khác

Theo nghiên cứu của Giới chức Y tế Anh và Mỹ cho rằng virus Adeno có thể là nguyên nhân gây viêm gan nặng ở trẻ em nhiều nước trong thời gian gần đây. Ngoài ra, một số trường hợp nhiễm virus không có triệu chứng, được gọi là thể ẩn nhưng vẫn có khả năng lây nhiễm trong cộng đồng. Một số khác sau khi điều trị khỏi bệnh, bệnh nhân chỉ có miễn dịch với cùng chủng virus Adeno gây bệnh, còn vẫn có khả năng nhiễm bệnh do những chủng virus Adeno khác gây ra.

4. Cách chữa trị

Hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu virus Adeno. Phần lớn các thuốc điều trị bệnh đều là thuốc điều trị triệu chứng kết hợp với nâng cao thể trạng cơ thể và vitamin C. Bệnh có thể khỏi sau vài ngày nếu được điều trị đúng cách. Tuy nhiên khi trẻ xuất hiện sốt cao, có thể kèm đau mắt, rối loạn tiêu hóa, cha mẹ nên đưa con đến viện khám để được chẩn đoán, điều trị.

Khi trẻ có biểu hiện nghi ngờ mắc Adenovirus sẽ được làm các xét nghiệm để hỗ trợ chẩn đoán như: xét nghiệm máu, chụp X-Quang tim phổi, xét nghiệm xác định căn nguyên bằng kỹ thuật Realtime PCR.

Khi xác định một bệnh nhân nhiễm Adenovirus, bệnh nhi sẽ được nhập viện điều trị, cách ly tại các phòng bệnh riêng biệt. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân được hỗ trợ hô hấp (thở oxy hoặc thở máy) khi cần; Dùng kháng sinh trong trường hợp bị bội nhiễm viêm phổi. Điều trị các triệu chứng bằng cách: hạ sốt khi trẻ sốt cao, bù nước điện giải, bổ sung dinh dưỡng, sử dụng thuốc kháng virus đặc hiệu với những trường hợp nặng, suy giảm miễn dịch.

5. Cách phòng ngừa

Theo TS.BS Lê Kiến Ngãi, Trưởng khoa Dự phòng và Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Nhi Trung ương: "Hiện chưa có vaccine phòng ngừa Virus Adeno, vì thế cách tốt nhất để kiểm soát bệnh lây lan là phát hiện sớm, cảnh giác với các yếu tố lâm sàng, yếu tố dịch tễ để không bỏ lỡ xét nghiệm; tuân thủ các biện pháp dự phòng thường quy đồng thời tuân thủ tiêm chủng các vacxin phòng bệnh đang sẵn có".

Phụ huynh cần kịp thời thực hiện những biện pháp phòng tránh sau để bảo vệ con trẻ khỏi Virus Adeno: 

- Đảm bảo chế độ ăn dặm của trẻ hợp lý, đủ các thành phần dinh dưỡng, thường xuyên bổ sung thực phẩm có chứa nhiều vitamin, đặc biệt là vitamin C.

- Giữ gìn môi trường sống của trẻ sạch sẽ, thoáng mát, không có khói, bụi, khói thuốc lá. Thường xuyên kiểm tra nguồn nước sinh hoạt.

- Vệ sinh mũi họng cho trẻ thường xuyên: nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý (với trẻ nhỏ), trẻ lớn hơn cho súc miệng nước muối sinh lý.

Vệ sinh mũi họng cho trẻ bằng nước muối

- Vệ sinh thân thể, rửa tay thường xuyên, cho trẻ mặc quần áo phù hợp với nhiệt độ môi trường, tránh để trẻ bị nhiễm lạnh.

- Cần đeo khẩu trang khi trẻ ra ngoài, tránh tiếp xúc với trẻ em bị ốm, bệnh.

- Phụ huynh cũng cần chủ động bảo vệ bản thân bằng cách đeo khẩu trang, không sử dụng chung đồ với người bệnh và thực hiện sát khuẩn thường xuyên.

- Tiêm vaccine phòng bệnh đầy đủ, đúng lịch theo chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.

BHYT xin giới thiệu đến quý phụ huynh những sản phẩm hỗ trợ bạn và gia đình trong việc phòng ngừa Virus Adeno.

• Nước muối sinh lý: Tại đây  

• Gel rửa tay khô Handwash: Tại đây  

• Combo bình rửa mũi và viên muối: Tại đây